وجود چالشها و تضادهای استراتژیک فراوان در سیاستهای آمریکا و پاکستان و در عین حال، وابستگی شدید این 2 کشور به یکدیگر در برخی حوزهها، روابط اسلامآباد- واشنگتن را با پیچیدگیهای زیادی مواجه کرده است.
روزنامه اردو زبان جنگ پاکستان در مقالهای به بررسی چالشهای موجود در روابط 2 کشور پاکستان و آمریکا پرداخته و مینویسد:
نواز شریف و اوباما اگرچه با چالشهای مشترکی مواجه هستند اما به خاطر اختلاف در منافع استراتژیک نمیتوانند به یک شیوه عمل کنند
هر دو رهبر خواهان نابودی تروریستها هستند. اما اوباما عنوان میکند با کمک پهپادها میتوان تروریسم را در مناطق قبایلی پاکستان ریشهکن کرد ولی نواز شریف معتقد است عملیات پهپادها موجب کشته شدن مردم بیگناه میشود و شیوه مناسبی برای مبارزه با تروریسم نیست.
اوباما خواهان برخورد پاکستان با گروه تروریستی «لشکر طیبه» که متهم به دست داشتن در حادثه بمبئی است میباشد اما نواز شریف قصد ندارد هیچ واکنشی علیه این گروه نشان دهد.
نواز شریف بین طالبان افغانستان و طالبان پاکستان تفاوت قائل است. وی عنوان میکند طالبان افغانستان باید سهمی در دولت سیاسی افغانستان داشته باشند ولی طالبان پاکستان باید با پذیرفتن قوانین پاکستان با دولت این کشور مذاکره کنند.
همچنین، به گفته نواز شریف، برای مذاکره با طالبان حمله پهپادهای آمریکایی باید متوقف شود.
با این حال، رئیسجمهور آمریکا بر این باور است که تمام گروههای وابسته به طالبان از القاعده حمایت میکنند بنابراین دشمن واشنگتن هستند و باید از بین بروند.
بحث دیگر مربوط به دکتر «شکیل آفریدی» جاسوس سیا است که به جرم همکاری با آمریکاییها در یافتن محل اختفای «اسامه بن لادن» رهبر القاعده در پاکستان در زندان این کشور بهسر میبرد.
نخست وزیر پاکستان شکیلآفریدی را به علت همکاری با سازمان سیا مجرم میداند و معتقد است وی باید طبق قوانین پاکستان به علت خیانت به این کشور مجازات شود این در حالی است که از نظر اوباما آفریدی قهرمانی است که آمریکا را در دست یافتن به یک مجرم خطرناک یاری کرده و لایق پاداش است و نه مجازات.
این در حالی است که نخستوزیر پاکستان دکتر «عافیه صدیقی» دانشمند پاکستانی که به جرم تلاش برای کشتن یک سرباز آمریکایی در این کشور زندانی است را بیگناه میداند و نه تنها با حبس ابد وی مخالف است بلکه خواهان تحویل گرفتن وی میباشد. از طرفی اوباما عافیه صدیقی را یکی از اعضای القاعده میداند که به جرم خود اعتراف کرده و باید مجازات شود.
تا زمانی که پاکستان و آمریکا برای تبادل زندانی با هم به توافق نرسند مبادله این دو زندانی امکانپذیر نیست.
از سوی دیگر، نواز شریف مایل است تولیدات نساجی پاکستان به آمریکا صادر شود اما رئیس جمهور آمریکا نمیخواهد مردم جنوب آمریکا که منسوجات مشابهی تولید میکنند از دولت ناراضی شوند.
پاکستان انتظار دارد آمریکا با فشار به هند این کشور را وادار کند در زمینه حل مناقشه کشمیر با اسلامآباد کنار بیاید اما واشنگتن نمیخواهد خود را درگیر این موضوع کند.
نواز شریف خواهان نقش پررنگ پاکستان در تحولات افغانستان حتی بعد از خروج نیروهای آمریکایی از این کشور است اما آمریکا سعی دارد با برجسته کردن نقش هند این کشور را به عنوان متحد خود در افغانستان انتخاب کند.
پاکستان برای جبران کمبود انرژی خود به دنبال واردات گاز از ایران است اما آمریکا عنوان میکند تا زمانی که ایران برنامه هستهای خود را متوقف نکند پاکستان نباید از این کشور گاز و نفت وارد نماید.
بهطور کلی، رسانهها و نیروهای حفاظتی و سازمانهای اطلاعاتی پاکستان مخالف آمریکا هستند. این در حالی است که پنتاگون سازمان سیا و رسانههای آمریکایی نیز مخالف پاکستان میباشند.
در حال حاضر، رهبران هر دو کشور از تحمل فشار مخالفان داخلی رنج میبرند و این در حالی است که از سال 1989به بعد و پس از فروپاشی شوروی سابق، سازمانهای اطلاعاتی دو کشور نسبت به یکدیگر بیاعتماد هستند.
علت این بیاعتمادی این است که دشمن مشترکی که سازمانهای اطلاعاتی پاکستان و آمریکا علیه این دشمن فعالیت میکردند از بین رفتهاند و بنابراین منافع دو کشور نیز تغییر کرده است.
آمریکا نمیخواهد پاکستان را در مواجه شدن با هند یاری کند زیرا همکاری با دهلینو منافع اقتصادی زیادی برای واشنگتن به دنبال دارد و اسلامآباد نیز از چنین توانی بیبهره است.
* ائتلاف شکننده اسلامآباد- واشنگتن
البته با وجود تمام اختلافات، آمریکا و پاکستان در برخی موارد با یکدیگر همکاری میکنند.
علت این امر آن است که آمریکا همکاری مقطعی با پاکستان را به نفع خود میداند اما نمیتواند نتایج منفی همکاری دراز مدت با پاکستان را نادیده بگیرد.
در حال حاضر، آمریکا برای خروج از افغانستان نیاز به کمک پاکستان دارد که از موارد همکاری کوتاه مدت واشنگتن با اسلامآباد در این باره میتوان به مواردی چون نیاز آمریکا به مسیر پاکستان برای خروج از افغانستان و نقش این کشور در مذاکره با طالبان افغانستان اشاره کرد.
آمریکا برای همکاری بلند مدت با پاکستان مبارزه با تروریسم را در نظر دارد زیرا این کشور تصور میکند اگر شبهنظامیان به سلاح هستهای دست یابند امنیت هند به خطر خواهد افتاد.
در همین حال، پاکستان انتظار دارد آمریکا علاوه بر کمک اقتصادی و نظامی بلند مدت، به یک پشتوانه قوی در این زمینه تبدیل شود.
همکاری بین پاکستان و آمریکا فقط در صورتی امکان پذیر است که از یک سو، سازمانهای اطلاعاتی و ارتش دو کشور اجازه دهند سیاستمداران آزادانه عمل کنند و از سوی دیگر، بازیگران قدیمی مانند «پرویز مشرف» رئیسجمهور سابق پاکستان، ژنرال «کیانی» فرمانده ارتش پاکستان، «احمد شجاع پاشا» رئیس سابق سازمان اطلاعات پاکستان، «جورج بوش»، ژنرال «دیوید پترائوس»، دریادار «مایک مولن» از قدرت کنارهگیری کنند و رهبران جدید سیاستی تازه تدوین کنند تا بتوانند با هم کنار بیایند.
در غیر اینصورت، ساختار سیاسی و نظامی قدیمی دو کشور در تضاد با یکدیگر است و اجازه نمیدهد آمریکا و پاکستان به یکدیگر نزدیک شوند.