پایگاه های نظامی آمریکا و پیامدهای آن در خاورمیانه - بخش پنجم

حفظ امنیت اسرائیل جلوگیری ازظهور قدرتی منطقه ای و حفظ ساختارمحافظه کارکشورهای حاشیه خلیج فارس ازمواردی است که به طور مستقیم و غیرمستقیم به منافع جهانی و منطقه ای آمریکا مربوط می شود.
استراتژی آمریکا در خلیج فارس
خلیج فارس به لحاظ موقعیت جغرافیایی و ژئوپولیتیکی ازحساس ترین و با اهمیت ترین مناطق جهان است. این اهمیت تا حد زیادی ریشه درکشف نفت ورقابت ابرقدرت ها دارد، به گونه ای که می توان میان هژمونی آمریکا بعد ازجنگ جهانی دوم و منافع این کشور درخلیج فارس ارتباط مستقیمی برقرارکرد. آمریکا درخلیج فارس چند نوع منافع دارد که گاه این منافع با یکدیگرهمپوشانی می کنند منافع ثابت این کشور درخلیج فارس تامین نفت اقتصاد دنیای صنعتی است. حفظ امنیت اسرائیل جلوگیری ازظهور قدرتی منطقه ای و حفظ ساختارمحافظه کارکشورهای حاشیه خلیج فارس ازمواردی است که به طور مستقیم و غیرمستقیم به منافع جهانی و منطقه ای آمریکا مربوط می شود.
اکثرکشورهای عربی منطقه به دلیل تولید بالای نفت پایگاه مهمی برای آمریکا محسوب می شوند. جنگ خلیج فارس و شرایط پس ازآن فرصت بسیار مناسبی را برای توسعه روابط سیاسی، اقتصادی و تجاری و صنعتی و مهم تر از همه نظامی آمریکا باکشورهای عرب خلیج فارس فراهم کرد. به گونه ای که تعداد زیادی موافقت نامه مربوط به همکاری های دفاعی دو جانبه بین ایالات متحده و کشورهای عرب به امضارسید و آمریکا توانست بسیاری از نیروهای خود را درمنطقه مستقر کرده و پایگاه های نظامی بسیاری درکشورهای عربی ایجاد کند. نگاهی به آمار و تجهیزات و امکانات پایگاه های نظامی مستقر درخلیج فارس عمق اهمیت استراتژیک این مناطق را درسیاست های برتری جویانه آمریکا آشکار می سازد.
حضور نظامی آمریکا بعد از بحران خلیج فارس با استقبال کشورهای عربی همراه شده است. این کشورها نه تنها چالش خاصی درمقابل حضور نیروهای آمریکایی محسوب نمی شوند بلکه تسهیلات لازم را برای استقرار و تحرک واحدهای نظامی آمریکایی مستقر در منطقه فراهم می آورند.
اما تداوم حضوربلند مدت آمریکا درخلیج فارس و رشد هژمونیک گرایی این کشور بتدریج وابستگی کشورهای عربی ازلحاظ تسلیحاتی، اقتصادی، نظامی، سیاسی به ایالات متحده آمریکا و همچنین کاهش مشروعیت و مقبولیت ملی رژیم های عربی را به دنبال خواهد داشت. نشانه های یادشده را می توان در مولفه هایی از جمله احداث پایگاه های نظامی، انعقاد قراردادهای امنیتی، حضور نیروهای نظامی در کشورهای عربی منطقه و شکاف روز افزون مردم این کشور از رژیم های حاکم بر خود را مشاهده کرد.
ایالات متحده آمریکا از زمان استقلال، در خاورمیانه و خلیج فارس برای خود منافعی قائل شده و از آن هنگام با این منطقه ارتباط دارد. تحرکات و اقدامات آمریکا در خلیج فارس همواره مبتنی بر یک رشته علایق و اهداف ویژه منطقه ای بوده است. دربحث سیاست خارجی و روابط بین الملل اصلی وجود دارد مبنی براینکه رفتار متقابل کشورها همواره متوجه هدف یا اهدافی است. بنا به تعبیری این اهداف بخشی از منافع ملی کشورها را در روابط با سایرکشورها و تحرکات منطقه ای و بین المللی تشکیل می دهند. به عبارت روشن تر در اینکه کشورها در روابط با یکدیگر اهدافی را دنبال می کنند تردیدی وجود ندارد. ضمنا درصحنه روابط بین الملل نیز همه کشورها به دنبال کسب، حفظ، یا توسعه هدف ها وآرمان هایی هستند که منافع ملی خوانده می شوند. آمریکا به ویژه بعد از جنگ جهانی دوم تاکنون به عنوان یک ابرقدرت، و از دیدگاه سیاست خارجی اش و منافع ملی تعریف شده اش در رابطه با کشورها و مناطق و قاره های گوناگون جهان دارای علایقی بوده است به ویژه منطقه خلیج فارس با توجه به موقعیت ممتاز و حساس آن از جهات گوناگون اهمیت و موقعیت استراتژیک و ژئوپولیتیک، اقتصادی و مالی و سیاسی همواره یکی از مناطق مورد توجه شدید رهبران آمریکا بوده است.
تا قبل از جنگ جهانی دوم علایق و اهداف راهبردی آمریکا درخلیج فارس و خاورمیانه مشخص و آشکار نبوده و یا حتی اهمیت منطقه نیز به اندازه امروز برای دولتمردان آمریکا مسجل نشده بود، لکن از همان زمان، کم و بیش به طور مستقیم یا غیرمستقیم، هرگاه صحبت از علایق و سیاست راهبردی آمریکا به میان آمده است اصطلاحاتی چون امنیت ملی آمریکا، منافع ملی آمریکا و منافع سیاست راهبردی و حیاتی آن مطرح شده است.
همانطور که بیان شد ایالات متحده آمریکا از زمان استقلال با منطقه خلیج فارس ارتباط دارد و از آن زمان اهداف و منافعی را در منطقه دنبال می کرده است، اما پیامدها و ملزومات جنگ دوم خلیج فارس (1991، جنگ کویت) و دوره زمانی پس از آن، منجر به دگرگونی بزرگی در نوع حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه و بالاخص منطقه خلیج فارس شد.
 پایان ‌یافتن جنگ ایران و عراق  در سال 1988م. و پس از یک آرامش نسبی در منطقه، اشغال کویت به دست عراق، بار دیگر امنیت خلیج‌فارس را بر هم زد.
اشغال نظامی عراق توسط آمریکا و بحرانی شدن وضعیت عراق نا امنی را به صورت گسترده در سطح منطقه به وجود آورد. تا آنجا که پس از نوار مرزی افغانستان و پاکستان اینک عراق یکی از لانه های پنهان ترویست به حساب می آید. به نظر می رسد یکی از دلایل مهم تشنج در کشورهای عربی حضور آمریکا در این منطقه می باشد. بهار عربی بدون تردید ریشه در همین نا خوش آیندی ها دارد.
نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.