حدود سه میلیون مهاجر افغان در پاکستان زندگی می کنند که بیشتر از نیمی از آن ها مدرک اقامت ندارند. پاکستان وعده داده است که همه مهاجران غیرقانونی را ثبت نام می کند.
آزار و اذیت مهاجران افغان در پاکستان زمانی آغاز شد که شورشیان بر یک مکتب نظامی در پیشاور حمله کردند و بیش از صد تن از دانشجویان این مکتب را کشتند. پس از این حمله، مهاجران افغان با آزار و اذیت های گسترده ای روبرو شدند و حدود 30 هزار خانواده مجبور شدند، خانه و محل زندگی شان را ترک کنند و به افغانستان برگردند.
به دنبال این آزارها، حکومت افغانستان هیاتی را به پاکستان فرستاد تا جلو اخراج اجباری مهاجرین از آن کشور گرفته شود. سید حسین عالمی بلخی وزیر مهاجرین و عودت کنندگان روز شنبه (23 حوت 1393) در یک کنفرانس خبری گفت: «آن ها توافق کردند که مجموع مهاجرین راجستر ناشده را در پاکستان راجستر کند. یک کمیته مشترک ایجاد شد تا تدابیری را اتخاذ کند که براساس آن تا یک ماه دیگر راجستر شروع شود.»
چالش‌های اخراج اجباری
دولت افغانستان می گوید در روزهایی که مهاجرین به صورت اجباری از پاکستان اخراج می شدند، حکومت توان کمک را به آن ها نداشت در حالی که 40 درصد آن ها خانواده هایی بودند که حتی مخارج برگشت به محلات خود شان در داخل افغانستان را نداشتند.
آقای عالمی گفت افغانستان نگران بود که نشود پاکستان حتی مهاجران ثبت شده را نیز به صورت کتله ای از آن کشور اخراج کند. اما آقای عالمی می گوید این مهاجران تا نه ماه دیگر وقت دارند و با هیچ گونه اخراج اجباری مواجه نخواهند شد.
آقای بلخی گفت حالا خطر اخراج اجباری مهاجران ثبت ناشده نیز رفع شده است: «خواست ما در مورد مهاجرین راجستر ناشده این بود که این ها باید راجستر شوند و به عنوان اتباع پناهجوی افغان در پاکستان شناخته شوند تا با راجستر شدن آن ها براساس توافقاتی که بین افغانستان و پاکستان است، مهاجران راجستر ناشده ما را خطر اخراج اجباری تهدید نکند.»
عودت عزتمندانه
توافق دیگری که بین مقام های افغانستان و پاکستان صورت گرفته این است که هرنوع برگشت مهاجرین افغان از پاکستان باید داوطلبانه و عزتمندانه باشد. وزیر مهاجرین و عودت کنندگان می گوید براساس این توافق، عودت مهاجرین براساس آمادگی های افغانستان صورت می گیرد.
در این سفر وزیر مهاجرین افغانستان به پاکستان توافق شده تا برنامه برگشت مهاجرین با آمادگی های دولت افغانستان برای پذیرش و اسکان آن ها مطابقت داشته باشد.
آقای بلخی گفت: «مقامات عالی پاکستان توافق کردند، هرزمانی که مهاجرین برگشت می کنند، قسمی مدیریت شود که با ظرفیت افغانستان مطابقت داشته باشد. یعنی ما اگر می توانیم ماهانه 10 هزار نفر را پذیرایی کنیم، 11 هزار نفر نیاید بنابراین عودت داوطلبان با توجه به ظرفیت افغانستان تنظیم می شود.»
افغانستان و پاکستان زمان مشخصی برای عودت مهاجرین تعیین نکرده اند. آقای بلخی گفت که براساس توافقی که صورت گرفته ممکن است عودت داوطلبانه تا سه سال را در بر بگیرد.
توقع دیگر افغانستان از پاکستان این بوده که با مهاجران به جای برخوردهای سیاسی، با دیدگاه های بشری برخورد کند و از آزار و اذیت هایی که این مهاجران می شوند، جلوگیری شود.